اخلاق

  چشم بهـــی مدار از این بد سِگال قوم                                           

                                         کاین جا شرافت همه کس دست خوردنـی است

تاج غــــرور وفخــــــر ز ســـــرها فُتادنــــی

                                          نقش وفا ومهـــــــــرزدل ها ستـودنـــی است

جز نقش نابــــکار «زر» آن هم زدست غیـــر

                                             دیگر نقوشـــشان همـــه از یاد بردنـــــی است

اقـــــوام روزگار به اخــــــــــلاق زنده اند              

                                               قومی که گشت فاقد اخـــلاق ،مُردنــــی است

             ملک الشعرای بهار

آرایه واج آرایی

در این آرایه حرف یا حروفی تکرار می شود و موسیقای کلام را زیباتر و بیشتر می کند.

مثال یک:

رشته ی تسبیح اگر بگسست معذورم بدار  

دستم اندر ساعد ساقی سیمین ساق بود         (حافظ)

 

مثال دو:

نقش مستوری و مستی نه به دست من و توست  

آن چه سلطان ازل گفت بکن آن کردم       (حافظ)

 

مثال سه:

 

   جهان فانی و باقی فدای عارض ساقی  

  که سلطانی عالم را طفیل عشق می بینم (حافظ)

 

مثال چهار:

 

قصور عقل کجا و قیاس قامت عشق   تو هر قبا که بدوزی به قد ادراک است

سحر به باغ درآ کز زبان بلبل مست     بگویمت که گریبان گل چرا چاک است  (سایه)

 

مثال پنج:

 

نگاه کن که غم درون دیده ام   چگونه قطره قطره آب می شود

چگونه سایه ی سیاه سرکشم     اسیر دست آفتاب می شود                    (فروغ)

 

مثال شش:

زندگی ضرب زمین در ضربان دل ماست

زندگی هندسه ی ساده ی یکسان نفس هاست                                   (سهراب)

 

مثال هفت:

 

بندم اگر چه خود بر پای نیست

سوز سرود اسیران با من است                                                           (ا.بامداد)

 

مثال هشت:

سوز سرمای صداقت سخت است

در خزانی که پر از تشویش است                                                           (رها)

 

 

درد دندان دارم و دردم نمی داند کسی 

داور دادار داند درد دندان مرا

 

 

دلم شکسته تر از شیشه های شهر شماست

شکسته باد کسی کاین چنینمان می خواست        (مهدی سهیلی)

برسینه داغ های تمنا نوشته ایم

یک لاله زار نسخه ی سودا نوشته ایم

 

هر جا در این بساط خس ما به پرده ای است

مضمون رنگ عجز خود آن جا نوشته ایم

 

منشور تاج اگر به سر گل نهاده اند

ما هم برات آبله بر پا نوشته ایم

 

خواهد به نام جلوه ی او واشکافتن

از چشم بسته طرفه معما نوشته ایم

 

حاجت به نامه نیست که در سطرهای آه

اسرار پر فشانی دل وانوشته ایم

 

بر نسخه ی بهار خط نسخ می کشد

رنگ شکسته ای که به سیما نوشته ایم

 

پهلوی لاغریست که هم نقش بوریاست

سطری که بر جریده ی دنیا نوشته ایم

 

دیگر زنقش نامه ی اعمال ما مپرس

نظاره ای به لوح تماشا نوشته ایم

 

از گرد ما همان خط زنهار خواندنی است

تا آسمان چو صبح الف ها نوشته ایم

 

از صفحه کلک وحشت ما پیش رفته است

امروز هم ز نسخه ی فردا نوشته ایم

 

مشق خیال ما به تمامی نمی رسد

ای بی خودان همه ورقی نا نوشته ایم

 

در زندگی مطالعه ی دل غنیمت است

خواهی بخوان و خواه مخوان ما نوشته ایم

منبع:

(کلیات میرزا عبدالقدر بیدل دهلوی.براساس نسخه ی خال محمد و خلیل الله خلیلی.به کوشش فرید مرادی.تهران.زوار.87.بخش دوم غزلیات.از جلد اول.ص:1047)

 

نام تو

نام تو را خواندم وشعري سپيد
در غزلستان خيالم دميد
در پي نام تو غزل مست مست
آمد و در خلوت شعرم نشست
نام تو را خواندم و گويي بهار
با دل من داشته صدها قرار
نام تو آغاز شکوفايي است
حرف تو لبريز ز گويايي است
پيش قدوم تو، افق خم شده
سنگ پر از صحبت زمزم شده
بيد اگر خم شده، مجنون توست
لاله اگر سوخته، دلخون توست
سرو اگر قامتي افراشته
رايت سبز تو نگه داشته
گل چو به توصيف تو پرداخته
گونه‌اش از شوق، گل انداخته
آب ز حرف تو زلال آمده
چشمه از اين زمزمه حال آمده
غنچه به عطر نفست باز شد
فصل شکفتن ز تو آغاز شد
شعر اگر عاطفه آموخته
چشم به لعل غزلت دوخته
آينه و آب زلال توأند
در همه جا غرق خيال توأند
آب گرفته است ز رويت وضو
آب به لطف تو پر از آبرو
هر چه بهار است ز لبخند توست
هر چه شکفته است ز پيوند توست
بي‌تو سخن‌ها همه بي‌ بال بود
سيب سبدهاي غزل کال بود
حنجره‌ات تا غزل آغاز کرد
بسته‌ترين پنجره را باز کرد
دل به سخن‌هاي تو عاشق‌ تر است
روي شهيد تو شقايق‌ تر است
با تو من و عشق صميمي شديم
يکشبه ياران قديمي شديم
تازه شدم تا به تو دل باختم
هر چه شدم تازه غزل ساختم
هر چه من و شعر قدم مي‌زنيم
حرف تو را باز رقم مي‌زنيم

                          پرويز بيگی حبيب آبادی

نویسندگان اهل قلم

 

 

ادامه نوشته